Ponieważ rooibos nie jest zbierany z krzewu herbacianego, znacznie różni się on w smaku od bardziej typowych herbat takich jak herbata zielona czy czarna. Smak naparu jest miodowy, słodki i łagodny. Ponieważ zawiera niewiele garbników, jest całkowicie pozbawiony goryczy. Wiele osób wybiera go jako idealny zamiennik kawy, yerba mate czy czarnej herbaty. Herbatka rooibos nie zawiera teiny, nie ma więc silnego działania pobudzającego. Jak najbardziej więc można pić rooibos w ciąży.
Herbata rooibos
Ziołowy napar rooibos pozyskiwany z czerwonokrzewu afrykańskiego spotykany jest też pod nazwami „rooi tee”, „South African Red Tea” i „Redbush tea”. Napój jest rodzimy dla Południowej Afryki, a w Europie pojawił się na początku XX wieku dzięki botanikowi Benjaminowi Ginsberg. Szeroką popularność zdobył około 1930 roku kiedy badania medyczne potwierdziły prozdrowotne właściwości herbaty rooibos. Obecnie całkowita roczna produkcja wynosi ponad 15 kiloton herbaty.
Czy rooibos to czerwona herbata?
Ze względu na barwę suszu, rooibos z czerwonokrzewu bywa mylnie określany jako czerwony rodzaj herbaty. Prawdziwa czerwona herbata to jednak napój Pu’erh zbierany z chińskiego krzewu herbacianego.
W niektórych z krajów, np. w Anglii trzeba będzie więc podkreślić, że chodzi nam o rooibos tea.
Czerwonokrzew, czyli rooibos
Herbatę rooibos pozyskuje się z krzewu Aspalatu prostego (Aspalathus linearis) zwanego potocznie rooibosem. W języku polskim najczęściej funkcjonuje nazwa czerwonokrzew. Czerwony krzew uprawiany jest w RPA (Republika Południowej Afryki), gdzie w naturze rośnie wyłącznie w okolicach góry Cederberg. Do wzrostu potrzebny jest mu typowo południowoafrykański klimat, czyli suche, gorące lata i ostra zima. Roślina osiąga do dwóch metrów, a jej liście przypominają igły sosny.
Pod koniec XX wieku wraz z badaniami nad korzyściami zdrowotnymi napoju rozpoczęto hodowlę uprawną z odmianą „Nortier”.
Z czego wykonuje się napar z czerwonokrzewu?
Herbatę rooibos wykonuje się z ususzonych liści i czubków łodyg minimum dwuletniej rośliny. Surowiec zbierany jest od lata do jesieni, a po ususzeniu szatkuje się go na drobne kawałki. Pocięte liście spryskuje się wodą i usypuje w kopczykach. Kolejnym krokiem jest fermentacja, odróżniająca rooibos zielony od czerwonego. Zielony rooibos to niefermentowany susz, a czerwony fermentowany, nabierający barwy na skutek utlenienia się polifenoli. O wiele popularniejsza jest wersja czerwona.
Po fermentacji liście powinny być suszone do trzech miesięcy. Z jednego krzewu Aspalatu można zebrać od 100 do 220 gramów liści herbaty. Ponieważ czerwonokrzew rośnie wyłącznie na małym paśmie górskim Afryki Południowej, w celu ułatwienia produkcji roślinę kultywuje się wspólnie z miodokrzewem Cyclopia intermedia.
Zielony rooibos
Zielona odmiana rooibosa nie jest poddawana utlenianiu, liście nie zmieniają więc barwy. Dzięki krótszemu procesowi obróbki zielony napar zachowuje wyższą ilość składników mineralnych. Herbatka ma delikatny, ziołowy aromat i lekko słodki smak.
Co znaczy nazwa rooibos?
Nazwa rooibos to połączenie dwóch słów w południowoafrykańskim języku afrikaans:
- rooi – czerwony;
- bos – krzew.
Etnobotanika wskazuje na związek czerwonego rooibosa z tradycjami rdzennej ludności Khoi zamieszkującej górskie pasma południowej części Afryki. Nie wiadomo do końca, czy była to czerwona, niefermentowana wersja herbaty. Zapiski potwierdzają jedynie wykonywanie naparu z igłowatych liści czerwonokrzewu.
Właściwości zdrowotne herbaty z czerwonokrzewu
Herbata rooibos ma wiele miłośników nie tylko ze względu na swój aromat, ale i liczne właściwości prozdrowotne. Co ważne dla wielbicieli rooibosa: brak kofeiny oznacza, że można go pić praktycznie bez ograniczeń! Napój zalecany jest jako zamiennik zawierającej teinę herbaty kobietom w ciąży.
Liście herbaty rooibos są bogate w przeciwutleniacze i związki bioaktywne takie jak flawonoidy. Ich zawartość przyczynia się do poprawy zdrowia i przyśpiesza zwalczanie stanów zapalnych w organizmie. Najsilniejszym z nich jest kwercetyna, która hamuje wydzielanie histaminy, zwalczając stany alergiczne. Antyoksydanty takie jak aspalatyna mają właściwości przeciwzapalne, spowalniające starzenie i obniżające ryzyko zachorowania na nowotwory.
Rooibos pomaga też uzupełnić sole mineralne oraz dostarcza witaminy, między innymi cynk, fluor, potas, wapń, magnez czy mangan. Niska zawartość tanin oznacza lepsze wchłanianie się witamin niż przy innych napojach herbacianych.
Najzdrowszym rooibosem będzie odmiana zielona. Nie jest ona poddawana fermentacji, ma więc większą ilość przeciwutleniaczy.
Jakie działanie na zdrowie ma napar z rooibosa?
Wpływ herbaty rooibos na organizm:
- wzmocnienie układu krwionośnego;
- wzmocnienie odporności;
- poprawa samopoczucia;
- obniżenie ciśnienia krwi;
- regulacja poziomu glukozy;
- działanie przeciwbólowe;
- zapobieganie nowotworom;
- regeneracja wątroby;
- przyśpieszenie gojenia się ran skóry;
- zmniejszenie trądziku i wysypki;
- działanie relaksujące.
Aspalatyna
Rooibos to jedyna roślina zawierająca w sobie przeciwutleniacz zwany aspalatyną. Jego nazwa pochodzi zresztą od łacińskiego przydomka czarnokrzewu, czyli Asphalathus linearis. Dzięki zawartości tego składnika herbata ma działanie antydiabetyczne i obniża poziom glukozy we krwi. Aspalatyna syntetyczna wykorzystywana jest w leczeniu zaburzeń metabolizmu. Ma silne działanie antyoksydacyjne i eliminuje nadmiar wodnych rodników.
Czy są przeciwskazania do picia naparu z liści rooibosa?
Świetna wiadomość dla fanów herbatki z czerwonokrzewu: napój nie posiada żadnych medycznie udowodnionych przeciwwskazań. Nie ma też działania uzależniającego. Herbatę rooibos mogą bezpiecznie pić nawet najmłodsze dzieci. Oczywiście, w przypadku poważniejszych chorób czy stałego przyjmowania leków, zawsze lepiej skonsultować się z lekarzem.
Jak parzyć herbatę rooibos?
Sposób parzenia herbaty rooibos jest bardzo prosty i nie wymaga żadnych dodatkowych akcesoriów. Susz wystarczy zalać wrzątkiem (ok. 95 stopni Celsjusza) i parzyć od 5 do 8 minut. Im dłużej parzona, tym bardziej intensywna herbata.
Herbatę z czerwonokrzewu można pić również na zimno. Stosuje się tutaj metodę cold brew, czyli parzenia na zimno. Aby uzyskać ekstrakt, zalewa się liście zimną wodą i odstawia na kilka godzin do lodówki. Zimny napój wymaga użycia dwukrotnie większej ilości liści niż w przypadku klasycznej metody parzenia na ciepło. Do rooibos cold brew warto dodać dla smaku łyżeczkę miodu i sok z cytryny.
Uwaga: Rooibos ma bardzo drobne listki, szatkowane na kawałeczki podczas przetwarzania zbiorów. Cząstki mogą być za małe dla klasycznych zaparzaczy w formie sitka. Dla uzyskania klarownego efektu lepiej więc w przypadku parzenia liści użyć papierowego filtru.
Może Cię też zainteresować:
- Herbata jaśminowa, czyli zielona herbata o dodatkowym aromacie. Jak ją parzyć i jakie są właściwości herbaty jaśminowej?
- Czerwona herbata. Jak ją parzyć i czy ma właściwości odchudzające? Pu-erh i inne odmiany herbaty czerwonej
- Czarna herbata, czyli najpopularniejszy napój na świecie. Czy herbata czarna ma właściwości prozdrowotne? Jak ją zaparzać?
- Biała herbata w ciąży – o czym powinna wiedzieć każda przyszła mama?
- Herbata na wątrobę – które ziołowe składniki wspomagają pracę wątroby?
- Herbata oolong – jak parzyć turkusowy ulung? Jakie są właściwości herbaty oolong?
- Matcha tea. Jak parzyć zieloną herbatę matcha?
- Ranking herbat – poznaj aromatyczne napoje i ich właściwości. Dowiedz się, jak wybierać dobre herbaty
