Napój ten jest jednym z głównych produktów w światowym obrocie handlowym, a popularność herbaty czarnej wynika również z długiego zachowywania przez nią walorów smakowych. Sprasowane bloki czarnej herbaty liściastej były stosowane w niektórych krajach azjatyckich jako forma waluty jeszcze w XIX wieku. Przeczytaj, z jakiej rośliny pochodzi i jaka jest jej historia.
Czarna herbata – najczęściej parzony napar liściasty na świecie. Czym są odmiany Darjeeling, Assam, Ceylon?
Czarna herbata najczęściej wytwarzana jest z listków krzewu Camellia sinensis, czyli chińskiego krzewu herbacianego. Dokładnie z tej samej rośliny wytwarzane są odmiany takie jak herbata zielona, biała, czerwona i herbata oolong. Czarna herbata ma jednak znacznie mocniejszy smak, jest bowiem najsilniej utleniana. Popularnie spotykane są też indyjskie odmiany herbaty czarnej, przetwarzane z odmiany assamskiej krzewu herbacianego, czyli Camellia sinensins var. assamica. Czarna herbata cechuje się kwiatowym aromatem i posmakiem oraz intensywnością ekstraktu.
Uwaga: w Chinach herbata czarna nazywana jest herbatą czerwoną. Wynika to z innego niż w Europie nazewnictwa pochodzącego od koloru przetworzonych liści, a nie barwy samego napoju.
Gdzie uprawia się herbatę i jak wytwarza się susz? Jakie są odmiany czarnej herbaty?
Czarną herbatę uprawia się w Chinach, Sri Lance, Indiach, Kenii, Argentynie, Indonezji, Wietnamie i Turcji. Najważniejsze odmiany herbaty czarnej liściastej to odmiany:
- Yunnan, pochodząca z Junnan (Chiny), o lekko ostrym smaku;
- Assam, pochodząca z Asam (Indie), intensywna w smaku i nasycona pobudzającą teiną;
- Darjeeling, pochodząca z Dardżyling (Indie), uznawana za herbatę indyjską najwyższej jakości;
- Cejlon, pochodząca z Cejlonu (Sri Lanka), delikatny smak w połączeniu z silnym działaniem pobudzającym;
- Earl Grey, czyli czarna herbata assamska aromatyzowana dodatkowo olejkiem z bergamotki;
- English Breakfast, czyli najpopularniejsza na wyspach brytyjskich mieszanka czarnych herbat.
Uprawa herbaty czarnej
Herbatę czarną pozyskuje się z młodych pączków liściowych krzewu herbacianego odmiany chińskiej lub assamskiej. Liście poddaje się odwodnieniu, formowaniu a kolejno pełnej fermentacji i suszeniu.
Skład herbaty czarnej
W skład herbaty czarnej wchodzi około trzystu substancji, z czego wiele ma właściwości prozdrowotne. Wyróżniamy między innymi:
- garbniki (tanina, rutyna, kwercetyna, flawonoidy, katechiny, saponiny);
- alkaloidy purynowe (teina, teobromina, teofilina);
- związki białkowe (aminokwasy, enzymy);
- pigmenty (ksantofil, karoten);
- olejki eteryczne;
- witaminy A,C, K, PP;
- witaminy z grupy B (B1, B1);
- składniki mineralne (magnez, cynk, wapń, fluor, mangan);
- kwasy organiczne (kwas szczawiowy, kwas jabłkowy, kwas bursztynowy);
- związki pektynowe;
- węglowodany.
Herbata w szczególności pokrywa zapotrzebowanie na fluor i mangan, składniki te świetnie się bowiem rozpuszczają w wodzie.
Właściwości zdrowotne i działanie herbaty czarnej. Czy czarna herbata jest zdrowa?
Regularne picie czarnej herbaty może mieć pozytywne działanie na nasz organizm i układ odpornościowy. Czarna herbata zawiera wiele korzystnych składników.
Dzięki alkaloidom purynowym, a konkretnie kofeinie w formie teiny, herbata działa pobudzająco na układ nerwowy. Polifenole, czyli antyoksydanty, nadają naparowi działanie przeciwutleniające i opóźniające procesy starzenia się tkanek. Badania wskazują, że te substancje działają przeciwzapalnie, zmniejszają stężenie cholesterolu we krwi i obniżają ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.
Napar z liści herbaty wpływa na trawienie i korzystnie wpływa na skład mikroflory jelitowej. Czarna herbata jest więc często pita na złagodzenie bólu żołądka czy zatrucia pokarmowego. Ekstrakt zawiera też dużo fluoru, może więc działać przeciwpróchniczo.
Czy są przeciwskazania do picia naparu z liści czarnej herbaty?
Tak samo jak w przypadku innych herbat z krzaku Camellia sinensis, jedynym głównym przeciwskazaniem jest obecność kofeiny w herbacie. Przeciętna filiżanka herbaty zawiera od 15 do 65 miligramów kofeiny. Dziennie zaleca się spożywanie do 400 miligramów tego składnika ze wszystkich źródeł. Napar możemy więc pić bezpiecznie, warto jednak zawsze zachowywać umiar. Szczególnie ostrożne powinny być osoby cierpiące na nadciśnienie, lub kobiety karmiące piersią.
Ponieważ czarna herbata może hamować wchłanianie żelaza, nie powinno się jej serwować małym dzieciom oraz niemowlętom. Również silna właściwość pobudzająca sprawia, że napój nie jest bezpieczny dla dzieci. Ze względu na tę właściwość na ilość spożywanej herbaty powinni uważać też anemicy.
Jak parzyć czarną herbatę?
Herbata czarna najczęściej dostępna jest w formie torebek lub liści. Zachęcamy do wyboru herbaty liściastej, która jest znacznie bogatsza aromatycznie. Przygotowanie naparu to zaledwie zalanie suszu gorącą wodą. Optymalna temperatura to ok. 90-95 stopni Celsjusza, a czas parzenia — do pięciu minut. Ponieważ czas parzenia wpływa na ilość uwalnianych z liści garbników, im dłużej parzony napój, tym mniej kofeiny zawiera. Wiążące ją garbniki mają charakterystyczny, gorzki smak, gorzka herbata czarna jest więc mniej pobudzająca od krótko parzonego naparu.
Czarną herbatę zazwyczaj pija się z dodatkiem cytryny, miodu, lub łyżką cukru. W Anglii tradycyjnie herbatę assamską miesza się z mlekiem.
Może Cię też zainteresować:
- Herbata pobudzająca – zdrowa alternatywa dla kawy
- Matcha latte, czyli latte na bazie zielonej herbaty matcha
- Earl Grey – czarna herbata liściasta o angielskiej proweniencji. Historia i ciekawostki o piciu herbaty Earl Grey
- Herbata liściasta – głębia smaku naparu herbacianego
- Herbata jaśminowa, czyli zielona herbata o dodatkowym aromacie. Jak ją parzyć i jakie są właściwości herbaty jaśminowej?
- Herbata po irlandzku lub irish cream tea. Jak ją parzyć i czy irlandzka herbata musi zawierać whisky?
- Biała herbata w ciąży – o czym powinna wiedzieć każda przyszła mama?
- Herbata oolong – jak parzyć turkusowy ulung? Jakie są właściwości herbaty oolong?
