Najprościej sprawę ujmując, grzyb herbaciany jest zbiorowiskiem bakterii, które pozwalają stworzyć fermentowany napój herbaciany znany jako kombucza. Jest on nie tylko orzeźwiający w smaku, ale też korzystny dla zdrowia. Jego prozdrowotne właściwości są znane i wykorzystywane od ponad dwóch tysięcy lat. Dziś napój ten jest coraz częściej dostępny w sklepach, a wiele osób decyduje się na samodzielne wyhodowanie takiego grzyba i produkcję własnej kombuczy.
Grzyb herbaciany – co to jest?
Grzyb herbaciany lub grzybek japoński to potoczna nazwa kombuchy. Być może słyszałeś już gdzieś tę nazwę, lecz wciąż zastanawiasz się, co to takiego. Grzyb kombucha to kolonia bakterii i specjalnej kultury drożdży, należących do grupy SCOBY (Symbiotic Cultures of Bacteria and Yeasts), czyli symbiotycznych kultur drożdży i bakterii. Nie ma to szczególnie zachęcającego wyglądu – jest to najczęściej okrągły placek, który przybiera postać galaretowatej masy. Po dodaniu go do słodkiej herbaty w płynie rozpoczyna się proces fermentacji. Właśnie w ten sposób tworzy się kombuchę.
Napój kombucha jest musujący i orzeźwiający. Co prawda produkowany jest na bazie herbaty, lecz nie przypomina jej w smaku. Proces fermentacyjny znacznie go zmienia i w naturalny sposób wprowadza dwutlenek węgla. Kombucha to napój opisywany raczej jako słodko-kwaśny. Oprócz czarnej lub zielonej, posłodzonej herbaty, do jego bazy mogą być dodawane różne owoce i dodatki smakowe, które wyczuwalne są w produkcie końcowym.
Kombucha – właściwości zdrowotne
Korzystne działanie grzyba herbacianego można przypisać jego dużej zawartości cennych składników odżywczych i kwasów organicznych. W kombuczy znajdują się:
- kwas octowy;
- kwas mlekowy;
- kwas glukonowy;
- kwas glukuronowy;
- kwasy nukleinowe;
- kwas jabłkowy;
- witaminy z grupy B;
- kwas askorbinowy – witamina C;
- minerały: cynk, magnez, wapń, żelazo i miedź.
Na skutek rozkładu bakterii i drożdży, gotowy napój zawiera też niewielkie ilości alkoholu. W jego składzie znajdują się też cukry i kofeina.
Właściwości kombuchy znane i doceniane są od lat. Obecnie trwają tylko nieliczne badania potwierdzające jej działania. Bez wątpienia można jej jednak przypisać takie właściwości jak:
- wspieranie prawidłowego metabolizmu;
- oczyszczanie krwi z toksyn;
- regulacja kwasowości organizmu;
- zwiększanie poziomu energii;
- usprawnianie procesów detoksykacyjnych;
- wspomaganie trawienia.
Kombucha zawiera dużo kultur bakterii, które wspierają zdrową florę bakteryjną jelit. Regularne spożywanie tego napoju może zagwarantować lepsze trawienie, usuwanie zalegających w organizmie toksyn oraz przyswajanie substancji odżywczych z jedzenia. Normuje pracę trzustki i wątroby, zapewnia sprawne wypróżnianie i dobrą pracę jelit.
Jak przygotować napój herbaciany kombucha?
Będzie ci do tego potrzebny przede wszystkim dobrej jakości, zdrowy grzyb herbaciany. Powinien być on stale zanurzony w occie herbacianym, bez żadnych widocznych przebarwień na swojej powierzchni, które charakteryzują starego, zepsutego grzyba. Możesz kupić go w niektórych sklepach ze zdrową żywnością lub przez Internet, od sprawdzonego hodowcy.
Jeżeli masz już swój grzybek herbaciany, pora przystąpić do produkcji domowej kombuchy. Zacznij od przygotowania naparu z ulubionej herbaty – może być zwykła czarna, zielona lub twoja ulubiona mieszanka. Potrzebne ci będzie sporo płynu – najlepiej kilka litrów.
Po zaparzeniu herbaty posłodź ją obficie i poczekaj aż ostygnie do temperatury około 25 stopni Celsjusza lub pokojowej. Na jeden litr naparu potrzeba około 100 g cukru. Nie martw się, nie będzie on wyczuwalny w końcowym produkcie – jest jednak niezbędny do przeprowadzenia procesów fermentacyjnych. Może to być zwykły biały lub brązowy cukier bądź melasa. Nie sięgaj tu jednak po żadne słodkie zamienniki, ponieważ nie nadadzą się one jako pożywka dla mikroorganizmów. Miód też się nie nada, ze względu na swoje silne właściwości bakteriobójcze.
Następnie dodaj ocet pochodzący z poprzedniej fermentacji. Jeśli go nie masz, możesz zamówić ze sklepu internetowego wraz z grzybem herbacianym. Na jeden litr herbaty wlej 100 ml octu. Na tym etapie możesz też dodać już grzybek herbaciany. Teraz musisz już tylko poczekać, aż zajdą wszystkie procesy fermentacyjne. W tym czasie pamiętaj jednak o kilku ważnych zasadach:
- grzyb herbaciany nie może mieć w żadnym momencie kontaktu z metalem, gdyż może z nim reagować w niepożądany sposób;
- napój powinien być przykryty gazą lub podobną tkaniną, która zapewni mu dostęp powietrza, ale jednocześnie zapobiegnie przedostawaniu się do środka jakimkolwiek zanieczyszczeniom;
- słój powinien być pozostawiony w ciepłym, ciemnym miejscu;
- wszystko, co ma kontakt z płynem powinno być wcześniej zdezynfekowane wrzątkiem.
Po około 5–7 dniach takiego przechowywania powinna być gotowa pyszna, gazowana kombucha. Gotowy napój najlepiej przechowywać w lodówce. Zalane octem, nieużywane kolonie grzyba również.
Picie kombuchy – przeciwwskazania
Lekarze odradzają spożywanie kombuchy w nadmiernych ilościach, szczególnie przez dłuższy czas. Może doprowadzić to do tzw. kwasicy mleczanowej. Jest to stan, który zagraża nie tylko zdrowiu, ale nawet życiu. Śmiertelnych przypadków nie odnotowano jednak dużo – były one spotykane tylko po bardzo dużym i częstym spożywaniu napoju z grzyba herbacianego.
Mimo wielu pozytywnych właściwości kombuczy, zdecydowanie nie jest to produkt dla każdego. Sprawdź, kto nie powinien go pić:
- osoby z osłabionym układem odpornościowym – chorym na HIV, AIDS, nowotwory, choroby autoimmunologiczne, seniorzy i poddający się aktualnie chemioterapii;
- dzieci i kobiety w ciąży – podczas fermentacji w napoju wytwarza się nawet do 2% alkoholu;
- diabetycy – ze względu na zawartość cukru i alkoholu;
- osoby zmagające się z grzybicą i drożdżycą – czasem grzyb herbaciany może być skażony chorobotwórczymi substancjami;
- osoby z kamicą szczawianową;
- osoby cierpiące na problemy z jelitami, biegunką i zespołem jelita drażliwego.
Grzyb herbaciany i produkowana z niego kombucha posiadają liczne właściwości prozdrowotne. Obecnie ten dobroczynny, fermentowany staje się coraz popularniejszy. Możesz więc bez problemu kupić go w sklepie lub wyhodować samemu. Ta druga opcja jest wyjątkowo satysfakcjonująca! Kombucha działa zbawiennie na układ trawienny, w szczególności jelita, oraz proces pozbywania się toksyn. Zbyt częste picie napoju nie jest jednak wskazane. W przeszłości odnotowane były różne przypadki nieprzyjemnych konsekwencji przedawkowania, jednakże, spożywana w rozsądnych ilościach pomaga wesprzeć metabolizm i układ odpornościowy.
Może Cię też zainteresować:
- Herbata granulowana czarna – zdrowa czy szkodliwa? Czym różni się indyjska herbata granulowana od rozpuszczalnego napoju?
- Ranking herbat – poznaj aromatyczne napoje i ich właściwości. Dowiedz się, jak wybierać dobre herbaty
- Melisa dla dzieci – czy jest bezpieczna? Od kiedy można stosować herbatkę z melisy dla dzieci i co warto o niej wiedzieć?
- Herbata z cynamonem – właściwości zdrowotne i zastosowanie. Poznaj przepis na aromatyczny i wciąż niedoceniany napar!
- Herbata oolong – jak parzyć turkusowy ulung? Jakie są właściwości herbaty oolong?
- Herbata liściasta – głębia smaku naparu herbacianego
- Zielona kawa – niezbędne informacje
- Herbata z żurawiną – smaczny napój o wielu prozdrowotnych właściwościach. Sprawdź jak przygotować własny napar!
