Poznaj historię matchy, zielonej herbaty japońskiej bogatej w spowalniające starzenie antyoksydanty — a potem zgodnie z naszym przepisem, przygotuj swoją własną ceremonię!
Matcha japońska – co to za napój?
Matcha to sproszkowana zielona herbata od stuleci stosowana w japońskich ceremoniach herbacianych cha-no-yu. Ma lekko cierpki, słodki smak i charakterystyczny, intensywnie zielony kolor. Historia japońskiej zielonej herbaty matchy związana jest z buddyjskimi mnichami, szukającymi zdrowego napoju, który dostarczy im potrzebnej w ciągu dnia energii i pomoże w koncentracji. Suszone i sproszkowane liście herbaty spożywano w rodzimych dla krzewu herbacianego Chinach od stuleci; prawdziwa matcha pochodzi jednak z Japonii.
Do kultury kraju wprowadził ją buddyjski mnich Zen Eisai, który napój nazywał eliksirem nieśmiertelnych. Określenie ma w sobie wiele prawdy, matcha zawiera bowiem wiele antyoksydantów spowalniających starzenie się organizmu.
W kulturze europejskiej herbata w proszku pojawiła się dopiero w XXI wieku wraz z badaniami na temat właściwości zdrowotnych herbaty zielonej. Obecnie traktowana jest jako zdrowszy zamiennik kawy i występuje w wielu odmianach – np. matcha latte, cold matcha.
Japońska ceremonia Chanoyu i picie matchy
Herbata matcha jest tradycyjnie spożywana podczas japońskiej ceremonii Chanoyu (Droga Herbaty). Pieczołowity proces parzenia i picia herbaty miał być momentem medytacyjnym, odzwierciedlającym wiarę w zen i znaczenie każdego czynu. Tradycja kultywowana jest w Japonii do dziś. Ceremonia herbaciana ma wiele elementów związanych z etykietą, a każdy detal ma znaczenie. Jak przygotowuje się podczas niej ten niezwykły napar z zielonego proszku?
Matchę przygotowuje gospodarz ceremonii w kilkustopniowym procesie parzenia. Herbatę do dziś parzy się w dokładnie taki sam sposób, który możesz wypróbować w domu, będzie ci jednak potrzebne kilka akcesoriów do matchy. Podczas ceremonii pija się dwa rodzaje matchy: pitą ze wspólnego naczynia intensywną koi-cha, oraz słabszą usu-cha podaną każdemu z gości osobno.
Jak powstaje matcha? Czy to zielona herbata w proszku?
Herbata matcha produkowana jest z liści specjalnie ocienianych krzewów herbacianych Camellia sinensis. Osłanianie rośliny nawet trzy tygodnie przed zbiorami spowalnia wzrost krzewu. Dzięki temu liście zaczynają wytwarzać aminokwasy nadające matchy specyficznego, słodkiego aromatu. Ocienianie sprawia też, że roślina produkuje więcej chlorofilu, co skutkuje ciemnym kolorem liści.
Czym różni się zielony proszek od zwykłej zielonej herbaty?
Obydwa rodzaje herbaty pozyskiwane są z tego samego krzewu, różnią się jednak sposobem przetwarzania i uprawiania.
Proszek matcha pozyskuje się z liści „tencha”, czyli nieformowanych młodych liści zielonej herbaty. Po usunięciu łodyg rozdrabnia się je na pył w specjalnych, kamiennych żarnach. Dzięki wysokiej precyzji i wolnym procesie sproszkowany pył przypomina drobny puder.
Jak należy parzyć matchę?
Do parzenia matchy będą nam potrzebne narzędzia, proces jest jednak bardziej skomplikowany niż zwykłe zalanie suszu gorącą wodą. Ceremonia nie jest jednak trudna i składa się jedynie z trzech kroków. Zacznijmy od akcesoriów.
Jakie akcesoria do matchy będą potrzebne?
- Chasen – miotełka do ubijania proszku, może być zastąpiona spieniaczem do mleka;
- Chashaku – bambusowa łyżeczka służąca do nabierania proszku;
- Matchawan – naczynie ceramiczne, czarka z płaskim dnem służąca jako filiżanka.
Przygotowanie matchy krok po kroku
Jak krok po kroku przygotować japońską herbatę matcha?
- Wsyp do matchwanu lub czarki zawartość dwóch łyżeczek chashaku (płaska łyżeczka do herbaty, ok. 2 gram).
- Proszek zalej wodą o temperaturze ok. 80 stopni, dla uzyskania intensywnego smaku wystarczy 100 ml, matchę możesz jednak swobodnie rozcieńczać.
- Za pomocą miotełki chasen ubijaj herbatę w wodzie przez około pół minuty, aż do pojawienia się pianki na powierzchni matchy.
- Odczekaj chwilę i… już, twoja matcha już nadaje się do picia!
Jeśli zachwycił cię niepowtarzalny smak matcha, spróbuj herbaty japońskiej w zimnej wersji! Aby ją przyrządzić, wystarczy wsypać trochę proszku do butelki i energicznie wymieszać go z wodą. Pamiętaj, że matcha jest wysoko wrażliwa na warunki zewnętrzne. Po otwarciu przechowuj zamknięte opakowanie w lodówce, aby susz nie stracił wartości odżywczych.
Czy matcha ma antyoksydanty? Zdrowotne właściwości matchy
Matcha ma najwięcej cennych właściwości ze wszystkich herbat, a zawarte w niej odżywcze składniki są najlepiej przyswajalne. Japońska matcha jest bogata w antyoksydanty i katechiny, spowalniające procesy starzenia się organizmu. Duża zawartość chlorofilu w liściach wspomaga układ odpornościowy i pokarmowy, regenerując organizm.
Jakie działanie ma matcha?
- hamowanie rozwoju nowotworów – dzięki zawartym w niej katechinom i polifenolom, m.in. EGCG (galusan epigallokatechiny);
- odprężenie organizmu, zmniejszenie stresu – wysoka zawartość L-Teaniny pomagającej w utrzymaniu prawidłowych poziomów serotoniny i dopaminy;
- regeneracja i pobudzenie – wysoka zawartość kofeiny o utrzymującej się dłużej niż po wypiciu kawy efekcie energetycznym;
- wsparcie układu odpornościowego – wysoka zawartość witamin A, C, E i minerałów;
- przyśpieszenie metabolizmu – ułatwia spalanie tkanki tłuszczowej, redukuje poziom trójglicerydów i zapobiega rozwojowi cukrzycy;
- zapobiega rozwojowi ostereoporozy – poprawa gęstości tkanki kostnej;
- obniżenie ryzyka śmierci na choroby układu sercowo naczyniowego – dzięki zawartości katechin działających przeciwzapalnie.
Może Cię też zainteresować:
- Matcha latte, czyli latte na bazie zielonej herbaty matcha
- Zielona herbata – właściwości, niezbędne informacje
- Herbata oolong – jak parzyć turkusowy ulung? Jakie są właściwości herbaty oolong?
- Ranking herbat – poznaj aromatyczne napoje i ich właściwości. Dowiedz się, jak wybierać dobre herbaty
- Herbata jaśminowa, czyli zielona herbata o dodatkowym aromacie. Jak ją parzyć i jakie są właściwości herbaty jaśminowej?
- Herbata bubble tea, czyli napój z kulkami boby pochodzący z Tajwanu
- Herbata z gojnika, herbata górska, szałwia libańska… Gojnik – właściwości i zastosowanie tego niezwykłego ziela
- Herbata pobudzająca – zdrowa alternatywa dla kawy
